សម្ពាធស៊ី ជីនពីង ប្រថុយនឹងការបង្កើត 'ពូទីន' មួយទៀត
ការកើនឡើងហួសប្រមាណអាចបង្ខំមេដឹកនាំចិនឱ្យប្រកាន់ជំហររឹងរូសមិនប្រាកដប្រជា
តូក្យូៈ បក្សកុម្មុយនិស្តចិនកម្រទទួលស្គាល់កំហុសរបស់ខ្លួនណាស់ ប៉ុន្តែតាមសេចក្តីរាយការណ៍ថា មានករណីមួយដែលគណបក្សនេះទទួលស្គាល់កំហុសផ្ទៃក្នុង។
ករណីនេះគឺជាការហាមប្រាមរបស់ចិនលើការនាំចេញវត្ថុធាតុកម្រទៅកាន់ប្រទេសជប៉ុន។ ការហាមឃាត់នេះបានធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីឧប្បត្តិហេតុមួយនៅក្នុងខែកញ្ញា ឆ្នាំ 2010 ក្នុងអំឡុងពេលដែលទូកនេសាទរបស់ចិនមានចេតនាបុកនាវាល្បាតរបស់ឆ្មាំសមុទ្រជប៉ុនចំនួនពីរនៅក្នុងដែនទឹកនៃប្រជុំកោះ Senkaku ដែលគ្រប់គ្រងដោយប្រទេសជប៉ុន ប៉ុន្តែត្រូវបានទាមទារដោយប្រទេសចិននៅសមុទ្រចិនខាងកើត។
បន្ទាប់ពីជប៉ុនចាប់ខ្លួនប្រធានក្រុម និងសមាជិកនាវិកនៃទូកនោះ ចិនបានដាក់បម្រាមនាំចេញជាការសងសឹក។ ការហាមឃាត់នេះមានន័យថា ក្រុមហ៊ុនផលិតរបស់ជប៉ុននឹងមិនអាចផលិតរថយន្តកូនកាត់ និងម៉ាស៊ីនត្រជាក់ដែលមានប្រសិទ្ធភាពថាមពលខ្ពស់នោះទេ។
ការគំរាមកំហែងរបស់ចិនបានបង្ខំឲ្យជប៉ុនដោះលែងប្រធានក្រុមបន្ទាប់ពីសមាជិកនាវិកទាំងនោះត្រូវបានដោះលែងឲ្យរួចទោស។
តើចិនឈ្នះការអូសទាញឬ? ចម្លើយគឺ "មិនចាំបាច់" ។
បទពិសោធន៍ដ៏ជូរចត់បានជំរុញឱ្យប្រទេសជប៉ុនពន្លឿនការអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យា ដើម្បីកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់លោហៈកម្រ។ ដើម្បីកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែករបស់ខ្លួនលើប្រទេសចិន ប្រទេសជប៉ុនក៏បានជំរុញទៅមុខជាមួយនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសាធារណៈ និងឯកជនរួមគ្នាក្នុងការទិញសម្ភារៈទាំងនោះពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសដទៃទៀត។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងបណ្តាប្រទេសធំៗនៅអឺរ៉ុបក៏បានកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើប្រទេសចិនក្នុងន័យនេះផងដែរ។ ក្នុងមួយទសវត្សរ៍កន្លងទៅនេះ ចំណែករបស់ចិនក្នុងការជីកយករ៉ែលោហៈកម្របានធ្លាក់ចុះពី ៩០% ទៅ ៦០%។ ដូច្នេះហើយ ប្រទេសចិនបានកាត់បន្ថយតម្លៃនៃទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃរបស់ខ្លួន ដោយរុញច្រានប្រទេសជប៉ុនហួសហេតុពេក។
លោក Sun Tzu ដែលជាអ្នកយុទ្ធសាស្រ្តយោធានៅប្រទេសចិនបុរាណបាននិយាយនៅក្នុងសៀវភៅ "សិល្បៈនៃសង្គ្រាម" ដែលត្រូវបានដកស្រង់យ៉ាងទូលំទូលាយថា អ្នកគួរតែទុកកន្លែងទំនេរមួយនៅពេលអ្នកនៅជុំវិញកងទ័ព។
វាមិនអាចទាយទុកមុនបានទេថាសត្រូវដែលអស់សង្ឃឹមនឹងធ្វើយ៉ាងណានៅពេលដែលត្រូវបានគេវាយចូលជ្រុង។ ប្រជាជនចិនជឿថាពួកគេអាចធ្វើការប្រយុទ្ធគ្នាក្នុងទីតាំងមានប្រយោជន៍ដោយផ្តល់ផ្លូវចេញ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ជនជាតិអាមេរិក មានទំនោរគិតផ្ទុយពីនេះ ហើយមានបំណងទប់ និងកម្ចាត់សត្រូវឱ្យបានហ្មត់ចត់។
ឧទាហរណ៍ធម្មតាមួយគឺការពង្រឹងការគ្រប់គ្រងការនាំចេញរបស់រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកលើក្រុមហ៊ុន semiconductor របស់ចិននៅក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ 2022។ ដើម្បីកម្រិតសិទ្ធិចូលដំណើរការរបស់ប្រទេសចិនចំពោះបញ្ញាសិប្បនិម្មិត និងបច្ចេកវិទ្យាទំនើបផ្សេងទៀត រដ្ឋបាលរបស់ប្រធានាធិបតី Joe Biden បានហាមឃាត់ការនាំចេញឧបករណ៍ផលិត និងការលក់រវាងក្រុមហ៊ុនជំនាញ។
រដ្ឋបាលអាមេរិកបានទាមទារឲ្យជប៉ុន និងហូឡង់ ដែលមានឧបករណ៍ផលិតទំនើបៗ ដាក់ការរឹតត្បិតដូចគ្នាលើចិន។ វ៉ាស៊ីនតោនកំពុងព្យាយាមរឹតបន្តឹងតំបន់ជុំវិញទីក្រុងប៉េកាំង។
ប្រធានាធិបតី Xi Jinping ដែលបានសម្រេចចិត្តបង្រួបបង្រួមតៃវ៉ាន់ជាមួយប្រទេសចិននឹងកាន់កាប់កេរ្តិ៍ដំណែលរបស់គាត់លើការធ្វើឌីជីថលនៃយោធាចិន។ ដើម្បីរក្សាប្រទេសចិនឱ្យស្ថិតក្រោមការត្រួតពិនិត្យ លោកខាងលិចត្រូវតែរួបរួមគ្នាក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួនដើម្បីការពារលំហូរនៃបច្ចេកវិទ្យាទៅកាន់ប្រទេសនេះ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកខាងលិចគួរតែត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ផលប៉ះពាល់នៃការផ្លាស់ប្តូរបែបនេះ។ ប្រទេសចិននឹងព្យាយាមឱ្យអស់ពីសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍បច្ចេកវិទ្យាដែលមានកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ប្រសិនបើការផ្តាច់ខ្លួនជាមួយប្រទេសលោកខាងលិចកាន់តែស៊ីជម្រៅ។
មានគំរូមួយ។ នៅពេលដែលស្ថានីយ៍អវកាសអន្តរជាតិត្រូវបានបញ្ចប់ក្នុងឆ្នាំ 2011 ក្រោមការដឹកនាំរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រទេសចិនបានខ្នះខ្នែងក្នុងការចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះ ដើម្បីទទួលបានការយល់ដឹង និងចំណេះដឹងជាឯកជនសម្រាប់ប្រទេសជប៉ុន អឺរ៉ុប និងរុស្ស៊ី។
អាមេរិកបានច្រានចោលសំណើរបស់ចិនក្នុងការចូលរួមដោយលើកឡើងពីកង្វល់អំពីការផ្ទេរបច្ចេកវិទ្យា។ ក្រោយមកចិនបានពន្លឿនការអភិវឌ្ឍន៍អវកាសដែលដឹកនាំដោយយោធារបស់ខ្លួន ហើយឥឡូវនេះមានសមត្ថភាពគំរាមកំហែងដល់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការរុករកអវកាស។
ថ្លែងនៅក្នុងសម័យប្រជុំសិក្សារបស់បក្សកុម្មុយនិស្តក្នុងខែមករា លោក Xi បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការសម្រាប់ប្រទេសចិនក្នុងការពន្លឿន "ឯករាជ្យភាព និងការពឹងផ្អែកលើខ្លួនឯង" របស់ខ្លួននៅក្នុងវិទ្យាសាស្ត្រ និងបច្ចេកវិទ្យា និងដើម្បីដោះស្រាយតំបន់ដែលខ្លួនមើលឃើញចំពោះប្រទេសដទៃទៀត។
ចំពេលមានការប្រឈមមុខដាក់គ្នាកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន "ឯករាជ្យភាព និងការពឹងផ្អែកលើខ្លួនឯង" បានក្លាយជាពាក្យស្លោកដែលលោក Xi ប្រើជាញឹកញាប់ដើម្បីបញ្ជាក់ថាប្រទេសចិនគួរតែក្លាយជាអ្នកមានអំណាចដោយខ្លួនឯង។ ប្រសិនបើប្រទេសចិនអភិវឌ្ឍ និងកែលម្អបច្ចេកវិទ្យា semiconductor វាអាចក្លាយជាការគំរាមកំហែងបន្ថែមទៀតដល់លោកខាងលិច។
តើចិនគួរឲ្យធ្លាក់ដល់កម្រិតណា? នៅក្នុងសៀវភៅរបស់គាត់ អ្នកប្រជាសាស្រ្តជនជាតិបារាំង Emmanuel Todd ប្រកែកថា ពិភពលោកគួរតែរង់ចាំដោយសាមញ្ញ ព្រោះការថយចុះចំនួនប្រជាជន និងអំណាចជាតិរបស់ប្រទេសចិនគឺជាក់ស្តែងរួចទៅហើយ។
ជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេល 61 ឆ្នាំ ប្រជាជនចិនបានបង្ហាញពីការធ្លាក់ចុះពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំនៅចុងឆ្នាំ 2022 ហើយអាចនឹងតិចជាងប្រទេសឥណ្ឌាក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។ នៅពេលដែលចំនួនកម្មកររបស់វាបន្តថយចុះ ពិដានដែលអាចរារាំងកំណើនរបស់ខ្លួននឹងលេចចេញជារូបរាង។
នៅចុងឆ្នាំមុន មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ចជប៉ុនបានចងក្រងការប៉ាន់ប្រមាណដែលបដិសេធការព្យាករណ៍មុនដែលថាប្រទេសចិននឹងវ៉ាដាច់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅក្នុងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបនៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 2030 ។
យោងតាមលោក Takashi Suzuki សាស្ត្រាចារ្យរងនៅសាកលវិទ្យាល័យ Aichi Prefectural University និងជាអ្នកជំនាញខាងនយោបាយចិន លោក Xi ដឹងថា ប្រទេសចិននឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងស្ថានភាពដ៏លំបាកមួយបន្ថែមទៀត ហើយកំពុងចាប់ផ្តើមព្រួយបារម្ភមិនត្រឹមតែពីអសមត្ថភាពក្នុងការរីកចម្រើនទៅជាសេដ្ឋកិច្ចធំជាងនោះទេ។ សហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ុន្តែក៏មានលទ្ធភាពត្រូវបានឥណ្ឌាយកឈ្នះដែរ។
ប្រសិនបើលោក Xi ត្រូវបានបង្ខំដោយងងឹតងងុលក្នុងជ្រុងមួយ គាត់អាចនឹងធ្វើការវិនិច្ឆ័យខុសលើបញ្ហាដូចជាតៃវ៉ាន់។ ដូចដែលបានពណ៌នាដោយអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី Shinzo Abe នៅក្នុងសៀវភៅអនុស្សាវរីយ៍ដែលបានបោះពុម្ពផ្សាយនាពេលថ្មីៗនេះរបស់លោក Xi គឺជា "អ្នកនិយមពិតប្រាកដ" ប៉ុន្តែមានហានិភ័យដែលគាត់នឹងងាកទៅរកគោលនយោបាយរឹងរូសដែលមិនប្រាកដប្រជា។
នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ 1997 នៅពេលដែលណាតូចាប់ផ្តើមពង្រីកតំបន់ចាប់អារម្មណ៍របស់ខ្លួនទៅភាគខាងកើតបន្ទាប់ពីការបញ្ចប់នៃសង្គ្រាមត្រជាក់ លោក George Kennan អ្នកការទូតអាមេរិកដែលបង្កើតគោលនយោបាយទប់ទល់នឹងសហភាពសូវៀតបានបរិហារទង្វើនេះថាជា "កំហុសធ្ងន់ធ្ងរ" ។ លោក Kennan ភ័យខ្លាចថា រុស្ស៊ីដែលបានប្រយុទ្ធនឹងក្លាយទៅជាអ្នកបំផ្លាញសណ្តាប់ធ្នាប់អន្តរជាតិ។
មួយភាគបួននៃសតវត្សក្រោយមក កង្វល់របស់ Kennan បានក្លាយជាការពិត។ វាមានរយៈពេលជិតមួយឆ្នាំហើយ ដែលលោកប្រធានាធិបតី វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន បានបញ្ជាឱ្យរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។
សហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីថ្ងៃទី 4 ខែកុម្ភៈ បានបាញ់ទម្លាក់ប៉េងប៉ោងឃ្លាំមើលរបស់ចិន ដែលធ្វើអោយទំនាក់ទំនងកាន់តែតានតឹង នៅពេលដែលសញ្ញានៃភាពប្រសើរឡើងនៃទំនាក់ទំនងកំពុងលេចឡើង។ សហគមន៍អន្តរជាតិមានជម្រើសតិចតួចប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែត្រូវរួបរួមគ្នាប្រឆាំងនឹងការប៉ុនប៉ងរបស់ប្រទេសចិនដើម្បីផ្លាស់ប្តូរស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នតាមរយៈកម្លាំង។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ វាពិតជាប្រថុយប្រថានក្នុងការកាត់ផ្តាច់ប្រទេសចិនខ្លាំងពេក ទាំងផ្នែកនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច។ អាមេរិកបានដឹងអំពីរឿងនេះ។ នៅក្នុងសុន្ទរកថាកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍មុន លោក Biden បាននិយាយថា "យើងនឹងគ្រប់គ្រងការប្រកួតប្រជែងនោះដោយការទទួលខុសត្រូវ ដើម្បីកុំឱ្យវាក្លាយជាជម្លោះ ... ខ្ញុំនឹងបន្តទំនាក់ទំនងជាមួយប្រធានាធិបតី Xi" ។
លោក Xi មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យក្លាយជាលោក Putin ម្នាក់ទៀតឡើយ។
About Cambodia Foreign Policy
No comments